سیره اهل بیت(ع)؛ بهترین مرجع برای رویارویی با تحریم

حجت‌الاسلام «احمد رهدار» در گفت‌و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه انقلاب اسلامی بر خلاف بسیاری دیگر از جنبش‌ها و نهضت‌های اسلامی اسلام‌گرا در جهان، از روز نخست ماهیت خود را به گونه‌ای متفاوت تعریف کرد، گفت: این انقلاب قلمرو خود را به شکل جهانی تعریف کرده است، لذا چالش‌هایی هم که به وجود آورده نیز جهانی است. کافی است انقلاب اسلامی را با اخوان المسلمین مقایسه کنیم که آن هم جریانی اسلام‌گرا است، اما ماهیت و چالش خود را جهانی تعریف نکرد تا تلاش‌ها و چالش‌هایش جهانی شود. به بیان دیگر اگر اخوان‌المسلمین خود را جهانی تعریف می‌کرد، علی القاعده باید در برابر آمریکا و اسرائیل و بسیاری از کشورها موضع گیری انقلابی می‌کرد، اما نکرد و به محض آنکه مُرسی سر کار آمد سطح رابطه با اسرائیل و امریکا از سوی این جریان همان گونه بود که حُسنی مبارک داشت، در واقع مُرسی با این کار می‌خواست بگوید که دشمن اخوان المسلمین، حسنی مبارک است.

رئیس مؤسسه فتوح اندیشه قم ادامه داد: اما انقلاب اسلامی خود را این گونه معرفی نکرد و به لحاظ وجودی خود را به عنوان یک انقلاب جهانی فراگیر با پروژه صدور و به اهتزاز در آوردن پرچم خویش بر قله‌های رفیع عالم معرفی کرد و به طور طبیعی وقتی که وجود یک انقلاب، جهانی تعریف شود چالش‌هایی که بر سر راهش به وجود می آیند هم جهانی خواهد بود.

وی در مورد مسأله تحریم ایران به عنوان یکی از مسائل پیش روی انقلاب اسلامی گفت: اگر کسی مرزهای ماهیتی و وجودی انقلاب ما را درست درک کرده باشد، مسأله تحریم یک مساله کاملاً قابل پیش بینی است. وقتی انقلاب اسلامی وجود خود را جهانی تعریف می‌کند، چالش‌هایی که سر این وجود ایجاد می‌شود جهانی خواهد بود و یکی از این چالش‌ها تحریم است، چون منافع یک سری از کشورها، در مقیاس جهانی توسط این انقلاب به هم خورده است و این کشورها عکس‌العمل نشان خواهند داد، لذا از این جهت تحریم در سال‌های اخیر بیشتر شده و به تفصیل رسیده است.

وی افزود: باید توجه داشته باشیم که انقلاب در دهه‌های نخست، خود را به صورت اجمالی عرضه می‌کرد، اما اکنون که به مرحله تفصیل رسیده نسبت به جریان استکبار ادعای شالوده شکنانه‌ای به مراتب بیش از گذشته دارد، لذا استکبار نیز تحریم‌های خود را همه جانبه می‌کند.

حجت الاسلام رهدار در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا تحریم یکی از مراحل انقلاب اسلامی است، اظهار کرد: شاید تعبیر فرصت، تعبیر دقیق‌تری باشد. تحریم یک فرصت است. در فرمایشات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) نیز این مسأله وجود داشت که ما تحریمی که دشمن ما آن را به مثابه تهدید برایمان رقم زده را تبدیل به فرصت می‌کنیم. حال سوال آن است که این تحریم را چگونه باید تبدیل به فرصت کنیم.

وی افزود: اگر این اتفاق بیفتد یعنی تحریم باعث شود که اقتصاد ایران از مدار نفت خارج شود و اقتصاد نفتی را کنار بگذاریم و به منابع و ورودی‌های دیگر به جز نفت فکر کنیم، خود این رویکرد یک انقلاب و در واقع یک رؤیا برای ما و حاکمان و رهبران دینی ماست، این رویکرد سبب می‌شود که زودتر به این فرصت حاصله از تحریم برسیم چراکه بیش از پیش روی پای خود ایستاده‌ایم.

نباید دشمن را دست کم گرفت، دشمن فشار خود را دارد و تحریم هم اقتضائات خود را دارد. ما باید برای هر وضعیتی خود را آماده کنیم و این مهم میسر نمی‌شود مگر با اندیشه مبتنی بر عمل و تاسی از رویکرد ائمه ائمه اطهار (ع) در مواجهه با شرایط بغرنج. بنابراین تحریم یک فرصت است به شرطی که بتوانیم با استعانت از تدبیر و رویکرد مبتنی بر عمل به اصلاح و حل مشکلات جامعه بپردازیم

این استاد حوزه گفت: حتی در حوزه فرهنگ به نظر می‌رسد که مثلاً الگوی مصرف و سبد مصرف ایرانیان با استاندارد جهانی فاصله دارد و چند برابر سبد مصرف استاندارد جهانی است، تحریم به هرحال و لاجرم شرایطی را فراهم می‌کند که کار فرهنگی جدی روی این قضیه صورت پذیرد و خانواده‌ها به طور طبیعی این امر را ساماندهی کنند. به بیان دیگر ناخودآگاه بی آنکه سردمداران تحریم چنین چیزی را اراده کرده باشند مردم ما را نسبت به سیاست‌های انطباقی دشمنان و تحریم آنان بدبین می‌کند و سبب می‌شود که مردم خود وارد میدان شوند. در واقع به تعبیر بهتر دشمن سبب خیر می‌شود. معتقدم باید در این فرصت از تحریم‌ها استفاده کنیم و جهشی برای تغییر در فکر و اندیشه و اصلاح امور داشته باشیم.

حجت الاسلام رهدار در مورد رویکرد مسلمانان صدر اسلام نسبت به مسأله تحریم و مواجهه آنان با چنین وضعیتی گفت: در صدر اسلام حداقل دو الگوی تحریمی شدید داریم؛ یکی همان ماجرای شعب ابی طالب است که حدود سه سال طول می‌کشد و از همان آغاز تحریم همه جانبه بوده است به گونه‌ای که مسلمانان در شرایط اسفباری قرار داشتند و حتی روزهای آخر تحریم به هر نفر یک دانه خرما می رسیده است، اما قدرت ایمان و استحکام سبب می‌شد تا مسلمانان صدر اسلام مقاومت داشته باشند و در نهایت پیروز شدند.

وی ادامه داد: همچنین در دوره‌های دیگر می‌بینیم که مثلاً متوکل عباسی از هیچ رویکردی در قبال خاندان بنی هاشم رویگردان نیست به گونه‌ای که محله بنی هاشم را در محاصره ارتباطاتی خودش قرار می‌دهد به گونه‌ای که هیچ کسی از این محله نَه می‌توانست خارج شود و نَه می‌توانست وارد آن شود. این قضیه سبب می‌شود که وضعیت بسیار بدی را زنان علویه و حتی فرزندانشان تجربه کنند و برای مثال در برخی کتاب‌های تاریخی آمده است که لباس کافی نداشتند. این مسائل و تحریم‌های اقتصادی و ارتباطی بوده است، اما در دوران ما و اکنون در آن مرحله نیستیم و بسیار فاصله داریم، شرایط آن زمان نیست و البته هر دوره با دوره دیگر تفاوت دارد. کفّ زندگی آنها آن قدر متنعم نبود که در مقام مقایسه بگوییم که مردم این روزگار و مسلمانان دوران فعلی همچون آنان تحمل داشته باشند، از سوی دیگر آنها بهره‌ای از حضور پیامبر گرامی اسلام و ائمه اطهار (ع) داشتند و همین امر نقطه قوت به شمار می‌آمد. امروز ما آن شرایط را نداریم اما خواهیم توانست با تدبیر بر این وضعیت فائق آییم.

وی با بیان اینکه تجربه گذشته ما نشان داده است که درایت در امور همواره سبب تحولات مثبت در جامعه در هر دوره و شرایطی بوده است، تصریح کرد: فکر می‌کنم که ملت ما با درایت خود بتواند کاری کند که اتفاقاً این بار ما دغدغه‌هایمان را بیش از پیش بر نظام استکبار تحمیل کنیم. با این وجود نباید دشمن را دست کم گرفت، دشمن فشار خود را دارد و تحریم هم اقتضائات خود را دارد. ما باید برای هر وضعیتی خود را آماده کنیم و این مهم میسر نمی‌شود مگر با اندیشه مبتنی بر عمل و تأسی از رویکرد ائمه اطهار (ع) در مواجهه با شرایط بغرنج. بنابراین تحریم یک فرصت است به شرطی که بتوانیم با استعانت از تدبیر و رویکرد مبتنی بر عمل به اصلاح و حل مشکلات جامعه بپردازیم.